Hát ca trù ở làng Đông Dương ( QUảng Phương)

Đến làng Đông Dương, bạn cũng sẽ được nghe người dân kể câu chuyện về nghệ nhân Phạm Thị Thứ. Lúc này cụ đã gần 90 tuổi, vào một ngày mùa đông năm 2009, cụ Thứ hơi thở yếu ớt, nằm sưởi ấm cạnh bếp lửa, khác với mọi ngày cụ ngồi dậy bảo con cháu đi mời những người nằm trong đội hát với cụ đến nhà. Đây là những người thuộc lớp kép thứ. Họ đa số rất lớn tuổi, tóc bạc, cùng nhau chống gậy đến. Khi mọi người đến đông đủ, cụ Thứ kể và hát rất nhiều bài ca trù cổ, cụ hát hết bài này sang bài khác với chất giọng lúc trầm, lúc bổng nhưng rất thanh cao. Có nhiều người đã ghi chép lại lời các bài hát. Cụ Thứ hát không ngừng nghĩ và đến sáng hôm sau, cụ thở hắt một hơi dài rồi ra đi nhẹ nhàng. Câu chuyện về cụ Thứ đã truyền lửa cho rất nhiều thế hệ của làng Đông Dương tìm hiểu về làn điệu hát ca trù, tham gia học hát để giữ gìn nghệ thuật hát ca trù của làng.

Hiện nay, câu lạc bộ ca trù Đông Dương có các nghệ nhân chủ chốt gồm: Phạm Xuân Hộ, Hồ Xuân Thể, các đào nương Ngô Thị Lài, Ngô Thị Tâm, Phạm Thị Dậu. Câu lạc bộ đã tầm được trên 120 bài hát và có thể hát được 26 làn điệu của ca trù. Câu lạc bộ thường xuyên phối hợp với các nhà trường, Trung tâm Văn hóa – thể thao và truyền thông huyện Quảng Trạch mở các lớp dạy hát ca trù cho học sinh và những người đam mê nghệ thuật hát ca trù trên địa bàn huyện Quảng Trạch. Ngoài ra, CLB cũng lên truyền dạy cho nhiều bạn trẻ ở huyện Minh Hóa. Mỗi năm CLB mở từ 3 – 5 lớp, truyền dạy cho trên 200 học sinh.

Nghe ca trù ở làng Đông Dương, chắc chắn bạn sẽ rất xúc động và có cảm giác bình yên, cuốn hút vì những người biểu diễn ca trù đều là các nghệ nhân, đào nương ưu tú. Họ có thâm niên hát ca trù với tất cả lòng nhiệt huyết. Giọng hát trong vắt, điêu luyện trong từng câu chữ, cách lấy hơi, ém hơi, nhả chữ nhuần nhuyễn hòa cùng tiếng trống chầu, tiếng phách, tiếng đàn đáy lúc nhặt, lúc khoan.

Ngoài ra, bạn cũng có thể nghe ca trù từ nhiều bạn trẻ trong làng, theo thống kê, hiện hàng Đông Dương có hơn 200 bạn trẻ từ 10 – 13 tuổi biết hát ca trù, các em được CLB ca trù truyền dạy, nên rất tự tin để biểu diễn trước đám đông. Nhờ đó, đội ngũ đào, kép của Câu lạc bộ Ca trù làng Đông Dương ngày càng được trẻ hóa, họ say mê sưu tầm, sáng tác, luyện tập để sẵn sàng biểu diễn trong dịp hội làng, các hội diễn của xã, huyện, tỉnh, và tham gia giao lưu với các câu lạc bộ ca trù trong và ngoài tỉnh.

Câu lạc bộ ca trù Đông Dương mỗi khi biểu diễn có ít nhất 03 người tham gia, đó là đào nương, nhạc công hay còn gọi là kép đàn và một người điểm trống. Mới đầu khi nghe ca trù, bạn có thể khó cảm nhận được giai điệu của nó, nhưng càng nghe chắc chắn bạn sẽ càng bị cuốn hút vì sự độc đáo của loại hình nghệ thuật này, sự kết hợp giữa thi ca, âm nhạc, và múa sẽ tạo nên một giai điệu sâu lắng.

Để duy trì hoạt động, UBND huyện Quảng Trạch mỗi năm hỗ trợ CLB ca trù Đông Dương 10 triệu đồng, giúp CLB mua sắm trang phục, dụng cụ, đồ hoá trang, biểu diễn.

Các câu lạc bộ tại đây thường xuyên tổ chức sinh hoạt và biểu diễn.

Địa điểm thích hợp nghe ca trù

Về làng Đông Dương, muốn nghe ca trù thì không gian phù hợp nhất là được nghe các nghệ nhân, đào nương biểu diễn tại Đình Làng. Đây là ngôi đình có diện tích 4.000m2 và được xây dựng vào năm 1875. Ngôi đình được làm theo kiến trúc đình làng Việt Nam cổ xưa, Đình làng Đông Dương có các hạng mục gồm: tiền đình, hậu đình, nhà thờ Thánh, bình phong, nhà thờ tổ, sân đình và tường thành. Tiền đình làm bằng gỗ lim, diện tích 600m2, mái tiền đình uốn lượn, trên nóc tiền đình có hai con rồng. Hậu đình có chiều dài 22,5 mét, rộng 7,5 mét và cũng được làm bằng gỗ lim. Đình thờ Tổ thờ tự 9 vị tổ có công lập làng. Năm 1947 thực dân Pháp đốt phá Hậu đình, Đình thờ thánh, đình thờ Tổ, nay chỉ còn sót lại tiền đình và một số hạng mục khác.

Đến nghe ca trù ở làng Đông Dương, du khách còn được tìm hiểu về những ngôi giếng cổ do người Chăm để lại. Những ngôi giếng cổ này nước rất trong và mát, dân làng coi như báu vật nên giữ gìn rất cẩn thận. Sau khi tìm hiểu Đình Làng Đông Dương, tìm hiểu sự độc đáo của những giếng cổ do người Chăm để lại, bạn hãy cùng tản bộ dưới rừng trâm bầu một báu vật của làng Đông Dương để được nghe lịch sử hào hùng của các thế hệ dân làng trong bảo vệ Tổ quốc.

Câu lạc bộ ca trù Đông Dương luôn sẵn sàng phục vụ du khách nếu có nhu cầu, do đó bạn có thể đến nghe hát ca trù ở bất kỳ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên để tận hưởng không khí sôi động, náo nhiệt và tìm hiểu nét văn hóa của người dân Đông Dương, bạn nên đến vào rằm tháng Giêng. Đây là lúc diễn ra hội làng, dân làng làm lễ và biểu diễn ca trù để cúng thần linh, cảm ơn thần linh che chở và cầu cho năm mới mưa thuận gió hòa.