Trận chiến thắng Phù Trịch - La Hà

 Di tích lịch sử Trận chiến thắng Phù Trịch-La Hà nằm ở cuối thôn Phù Trịch, thuộc xã Quảng Lộc, thị xã Ba Đồn. Di tích ghi dấu chiến thắng của quân và dân ta trong trận chống càn ngày 27-2-1950.

Đầu năm 1950, xác định hai thôn Phù Trịch, La Hà có vị trí chiến lược trọng yếu, giặc Pháp muốn tấn công lên các xã vùng Nam đều phải dùng ca nô từ đồn Thanh Khê theo sông qua hai thôn.Vì vậy, Tiểu đoàn 418 đã triển khai cho quân vượt sông sang chiếm lĩnh trận địa. 

Ngày 26-2-1950, ta được trinh sát cho biết, ngày mai địch sẽ mở trận càn vùng nam Quảng Trạch. Nhận được tin trên đơn vị đã họp bàn ngay tại chỗ và có phương án tác chiến. Cánh quân ở xóm Nam Minh Lệ được giao nhiệm vụ chặn đánh địch, nếu chúng càn lên nguồn Son, đồng thời chặn quân Pháp từ đồn Minh Lệ về. Cánh quân thứ 2 bố trí về làng Phù Trịch, đào công sự sẵn sàng nghênh chiến giặc khi chúng đổ bộ lên càn theo hướng nguồn Nậy sông Gianh. Hậu quân đang đóng ở các vị trí như Văn Thánh, điện, miếu đầu làng Vĩnh Lộc được lệnh tiến vào làng đợi lệnh.

Đúng như dự kiến, 8h sáng, ngày 27-2-1950, địch từ hai cánh bằng canô và thuyền ùn ùn kéo đến ven bờ sông Gianh và hói Hác. Chúng dùng hỏa lực mạnh tấn công và ồ ạt tiến lên bờ. Trên bờ, trung đội 21 tập trung hỏa lực, đồng thời nhắm thẳng vào toán lính đổ bộ hàng đầu. Theo ý đồ chiến thuật tiểu đội 13 và 18 được lệnh rút lui, chỉ để lại tiểu đội 15 cầm cự chiến đấu với quân địch. Thấy vậy, chúng ồ ạt đuổi theo hai tiểu đội ta đang rút chạy. Khi địch lọt vào ổ mai phục, bộ đội ta đã thừa thắng xông lên, tiếng hô xung phong vang lên khắp trận địa, trong làng tiếng trống, tiếng mõ của nhân dân reo hò, thôi thúc quân ta xông lên tiêu diệt hết quân thù.

Đây cũng chính là thời điểm thiêng liêng và cảm động nhất, trong khoảnh khắc, toàn bộ chiến sĩ tiểu đội 15 cảm tử, từng người, từng người một lần lượt hy sinh. 

“Tám...chín...mười...màu xanh lên ánh đỏ

 Hết sức rồi! Hồ Chủ tịch muôn năm

Nắng mênh mông nắng ngập cả dòng sông

Bờ Phù Trịch: mồ chôn quân cảm tử!”

Trận địa im tiếng súng lúc 13 giờ ngày 27-2-1950, quân ta đã tiêu diệt 120 tên địch, bắt sống 10 tù binh, thu được nhiều loại súng, phá hủy và làm hư hỏng nặng nhiều quân trang, quân dụng khác. Về phía ta, Trung đoàn 57 có 33 chiến sĩ hy sinh. Đây là một tổn thất lớn đối với Trung đoàn 57 nói riêng, quân và dân Quảng Bình nói chung. Máu các anh đã nhuộm đỏ quê hương, các anh đã mãi mãi nằm lại bên dòng Gianh lịch sử.

Chiến thắng Phù Trịch-La Hà là trận chống càn có ý nghĩa chiến lược vô cùng to lớn, ta đã chủ động đánh bất ngờ, tiêu diệt một lực lượng sinh lực quan trọng của địch, phá tan âm mưu mở rộng vùng tạm chiếm và đánh bại ý đồ củng cố lại các phòng tuyến đã bị ta phá nát, cô lập các vị trí đồn bốt của địch. Đồng thời chiến thắng đã tạo lòng tin vững chắc vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta, động viên mọi lực lương hăng hái tham gia các chiến dịch đánh địch mới, góp phần cùng quân dân cả nước đi đến chiến thắng Điện Biên Phủ, kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Nếu xem trận chiến thắng Phù Trịch _ La Hà là dấu son trong lịch sử chiến đấu của trung đoàn E57, cũng như trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của huyện Quảng Trạch thì sự hi sinh của các chiến sĩ tiểu đội 15 là minh chứng cho lòng quả cảm, của bộ đội ta lúc bấy giờ, đó là sự hi sinh mà những người dân đôi bờ sông Gianh nhắc lại là cái chết lạ lắm bà con khóc cả làng.

Di tích Trận chiến thắng Phù Trịch-La Hà là nơi để giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau về sự anh dũng hy sinh, lòng quả cảm, cảm tử cho tổ quốc khi bị ngoại bang xâm lấn, giáo dục truyền thống yêu quê hương, khẳng định chân lí không có gì quý hơn độc lập tự do. 

Với ý nghĩa lịch sử và giá trị giáo dục truyền thống của trận đánh, ngày 11 tháng 11 năm 2015, UBND tỉnh Quảng Bình đã ra quyết định 3213 xếp hạng Trận chiến thắng Phù Trịch – La Hà là di tích lịch sử cấp tỉnh. Năm 2017, Đảng bộ xã Quảng Lộc đã xây dựng tượng đài Trận chiến thắng Phù Trịch-La Hà, để các anh sống mãi trong lòng nhân dân trên mãnh đất này.

 Chiến tranh đã lùi xa, cuộc sống đã hồi sinh trên mảnh đất anh hùng, nhưngcái tên E57 và sự hy sinh của các anh sẽ còn vang vọng mãi đến mai sau. Thế hệ trẻ chúng em được sinh ra và lớn lên không còn tiếng bom, tiếng súng, nhưng thông qua những trang sách, những câu chuyện, chúng em biết ơn, trân trọng máu xương của các anh hùng trong bốn ngàn năm dựng nước: 

Họ đã sống và chết

Giản dị và bình tâm

Không ai nhớ mặt đặt tên

Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.

Là những người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất giàu lịch sử, truyền thống chúng em hãnh diện, tự hào với những truyền thống lịch mà cha ông đã để lại bao nhiêu thì càng “ứng xử” với truyền thống ấy trách nhiệm và trân trọng bấy nhiêu. Hôm qua, hôm nay và mãi mãi về sau, những truyền thống  ấy sẽ luôn được gìn giữ cẩn thận bằng tất cả niềm tự hào và trân trọng bởi giữ văn hóa lịch sử truyền thống cũng chính là giữ làng, giữ đất. Để ngày hôm nay chúng em xin dâng hương những linh hồn bất tử,như tượng đài sừng sững giữa phong ba,để đời sau còn nghiêng mình cúi đầu,trước những chiến công làm rạng rỡ Việt Nam.

Nguồn: Tổng hợp