Di tích lịch sử cách mạng Trung thôn

Trung Thôn tự hào là nơi có bề dày truyền thống cách mạng, lịch sử, là một trong những chi bộ Đảng đầu tiên được thành lập ở huyện Quảng Trạch (nay thuộc TX. Ba Đồn), cũng là “cái nôi” hình thành Đảng bộ xã Quảng Trung sau này. Viết tiếp truyền thống cách mạng vẻ vang của thế hệ cha anh, ngày nay, làng Trung Thôn nói riêng và xã Quảng Trung nói chung đang đồng sức, đồng lòng xây dựng quê hương ngày càng khởi sắc.

Bia di tích nơi thành lập Chi bộ Trung Thôn, xã Quảng Trung (TX. Ba Đồn).

 Năm 1933, một số đảng viên của Chi bộ Lũ Phong, chi bộ đầu tiên của huyện Quảng Trạch lúc bấy giờ bị địch bắt. Nhận thấy làng Trung Thôn (xã Quảng Trung) có những yếu tố thuận lợi cho việc xây dựng cơ sở cách mạng, đầu năm 1938, đồng chí Nguyễn Huyên (bí danh là Tế), thành viên Chi bộ Lũ Phong đã cùng đồng chí Vũ Huệ (tức bác Cả), người đầu tiên hoạt động cách mạng ở làng Trung Thôn, thành lập Chi bộ Trung Thôn với bí danh là “Chi bộ Bình”, để chuyển trung tâm sang Trung Thôn hoạt động. Dưới chế độ cai trị của thực dân, phong kiến, đời sống người dân Trung Thôn lúc này vô cùng khổ cực… Chi bộ Bình đã vận động người dân giúp đỡ nhau, tuyệt đối không tổ chức ăn uống trong các dịp tang lễ, sửa chữa nhà cửa… để mọi người thoải mái, thấm thía tình làng nghĩa xóm.
Nhờ đó, tình hữu ái giai cấp và đoàn kết trong nông dân ngày một phát triển hơn. Các phong trào làm đường, đào giếng nước của làng… được duy trì hàng năm, nhờ đó, uy tính, sự ảnh hưởng của Đảng cũng ngày càng được phát huy. Từ những phong trào quần chúng có tính chất xã hội ban đầu, người dân nơi đây đã tiến hành những hoạt động chính trị. Lần đầu tiên, người dân vận động ủng hộ Trung Hoa kháng Nhật; phát động cuộc đấu tranh đòi đo đạc lại ruộng đất để cấp cho công bằng và lập bộ thuế cho đúng. Cuộc đấu tranh tuy không thu được thắng lợi hoàn toàn nhưng có ý nghĩa chính trị nhất định, quần chúng nông dân ý thức được quyền lợi và sức mạnh đoàn kết nông dân.
Song song với những hoạt động xây dựng cơ sở và các hình thức vận động quần chúng ban đầu, Chi bộ Bình còn phát triển phong trào đọc sách báo và thể thao… Đầu năm 1941, 1942 Chi bộ kết nạp thêm đảng viên, nâng tổng số đảng viên lên 16 người.
Từ khi nhận được sự chỉ đạo trực tiếp của cấp trên, Chi bộ Bình ra sức đẩy mạnh mọi mặt công tác một cách phấn khởi, tin tưởng. Chi bộ như có ngọn đuốc soi đường, không còn tình trạng hoạt động mò mẫm như trước.Từ việc gây dựng cơ sở cách mạng ở làng Trung Thôn, từ năm 1941 đến cuối 1943, Chi bộ đã xây dựng được những cơ sở cách mạng mới ở các làng xung quanh của Quảng Trung, Quảng Sơn, Quảng Hoà, Quảng Lộc…Đặc biệt, khi được Phủ uỷ lâm thời chỉ đạo, Chi bộ Bình bố trí các đồng chí vào huyện Bố Trạch mở các lớp gia đình học hiệu, các đồng chí này đã xây dựng thêm được cơ sở mới ở các xã: Tây Trạch, Hưng Trạch, Cự Nẫm, Hải Trạch…
Từ việc gây dựng cơ sở cách mạng ở làng Trung Thôn, từ năm 1941 đến cuối 1943, Chi bộ Trung Thôn đã xây dựng được những cơ sở cách mạng mới ở các làng xung quanh các xã Quảng Trung, Quảng Sơn, Quảng Hòa, Quảng Lộc

Bia di tích nơi thành lập Chi bộ Trung Thôn, xã Quảng Trung (TX. Ba Đồn).

Để ghi dấu những ngày đầu thành lập Chi bộ Trung Thôn, năm 2007, Đảng bộ và nhân dân Quảng Trung đã khánh thành 3 bia di tích lịch sử ghi tên đại biểu có nhiều cống hiến cho phong trào cách mạng của địa phương gồm: bia di tích chợ Sãi, nơi hoạt động cách mạng của đồng chí Tế; bia di tích đồng chí Cả, người thứ hai nhen nhóm hoạt động bí mật cách mạng và đặc biệt là bia di tích nơi thành lập Chi bộ Trung Thôn, cũng là nơi cố Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên sinh ra.
.Nguồn: Tổng hợp